Cán bộ nhận hối lộ sẽ bị xử lý kỷ luật theo những hình thức nào? Truy cứu trách nhiệm hình sự với cán bộ nhận hối lộ?

Cán bộ nhận hối lộ sẽ bị xử lý kỷ luật theo những hình thức nào? Hành vi nhận hối lộ được xem là hành vi tham nhũng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 2 Luật Phòng chống tham nhũng 2018. Theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Luật Cán bộ, công chức 2025 quy định những điều cán bộ, không được làm như sau:

Những việc cán bộ, công chức không được làm

1. Trốn tránh, thoái thác, né tránh, đùn đẩy trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý nghỉ việc, bỏ việc; tham gia đình công; đăng tải, phát tán, phát ngôn thông tin sai lệch làm ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của đất nước, địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi công tác.
2. Có hành vi tham ô, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, trục lợi, nhũng nhiễu và các hành vi khác vi phạm pháp luật đối với người dân, doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
3. ….

Như vậy, hành vi nhận hối lộ được xem là hành vi cán bộ không được làm.

Quy định tại khoản 1 Điều 7 Nghị định 172/2025/NĐ-CP những hình thức xử lý kỷ luật cán bộ bao gồm:

• Khiển trách;
• Cảnh cáo;
• Cách chức, áp dụng đối với cán bộ được phê chuẩn, bổ nhiệm hoặc chỉ định giữ chức vụ, chức danh;
• Bãi nhiệm.

Trong đó:

1. Áp dụng hình thức kỷ luật khiển trách

   Căn cứ khoản 1, khoản 2 Điều 8 Nghị định 172/2025/NĐ-CP về việc áp dụng hình thức kỷ luật khiển trách đối với cán bộ như sau:

   Áp dụng hình thức kỷ luật khiển trách đối với cán bộ, công chức

   Hình thức kỷ luật khiển trách áp dụng đối với cán bộ, công chức có hành vi vi phạm lần đầu, gây hậu quả ít nghiêm trọng, trừ các hành vi vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 9 Nghị định này, thuộc một trong các trường hợp sau đây:

   1. Vi phạm các quy định về nghĩa vụ của cán bộ, công chức; những việc cán bộ, công chức không được làm; vi phạm đạo đức công vụ, văn hóa giao tiếp ở công sở, giao tiếp với Nhân dân; vi phạm nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị.
   2. Vi phạm quy định của pháp luật về: phòng, chống tội phạm; phòng, chống tệ nạn xã hội; trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
   3. ….
2. Áp dụng hình thức kỷ luật cảnh cáo

   Tại khoản 1, khoản 2 Điều 9 Nghị định 172/2025/NĐ-CP có quy định áp dụng hình thức kỉ luật cảnh cáo đối với cán bộ, cụ thể:

   Hình thức kỷ luật cảnh cáo áp dụng đối với cán bộ có hành vi vi phạm thuộc một trong các trường hợp sau đây:

   • Đã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức khiển trách mà tái phạm.
   • Có hành vi vi phạm lần đầu, gây hậu quả nghiêm trọng.
3. Áp dụng hình thức kỷ luật cách chức

   Tại Điều 10 Nghị định 172/2025/NĐ-CP có quy định áp dụng hình thức kỷ luật cách chức đối với cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý như sau

   Hình thức kỷ luật cách chức áp dụng đối với cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý thuộc một trong các trường hợp sau đây:

   • Đã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo theo mà tái phạm.
   • Có hành vi vi phạm lần đầu gây hậu quả rất nghiêm trọng nhưng chưa đến mức bãi nhiệm, người vi phạm có thái độ tiếp thu, sửa chữa, chủ động khắc phục hậu quả và có nhiều tình tiết giảm nhẹ.
4. Áp dụng hình thức kỷ luật bãi nhiệm

   Căn cứ tại quy định tại Điều 12 Nghị định 172/2025/NĐ-CP quy định về việc áp dụng hình thức kỷ luật bãi nhiệm đối với cán bộ.

   Áp dụng hình thức kỷ luật bãi nhiệm đối với cán bộ

   Cán bộ có hành vi vi phạm theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân và quy định khác của pháp luật có liên quan thì bị bãi nhiệm.

   Thẩm quyền, trình tự, thủ tục bãi nhiệm thực hiện theo quy định của pháp luật.

Như vậy, cán bộ có hành vi nhận hối lộ nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì bị áp dụng thức thức kỷ luật khiển trách hoặc cảnh cáo. Đối với cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý thì có thể bị áp dụng hình thức kỷ luật cách chức

Trường hợp hành vi nhận hối lộ vi phạm các quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân và quy định khác của pháp luật có liên quan thì bị bãi nhiệm.

Cán bộ nhận hối lộ bị truy cứu trách nhiệm hình sự như thế nào?

Theo quy định tại Điều 354 Bộ luật Hình sự 2015 bổ sung bởi khoản 1 Điều 2 Bộ luật Hình sự 2017 và sửa đổi bởi khoản 23 Điều 1 Bộ luật Hình sự sửa đổi 2025 tội nhận hối lộ có 4 khung như sau:

Khung 1:

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn trực tiếp hoặc qua trung gian nhận hoặc sẽ nhận bất kỳ lợi ích nào sau đây cho chính bản thân người đó hoặc cho người hoặc tổ chức khác để làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của người đưa hối lộ, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

• Tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm hoặc đã bị kết án về một trong các tội quy định tại Mục 1 Chương này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
• Lợi ích phi vật chất.

Khung 2:

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

• Có tổ chức;
• Lạm dụng chức vụ, quyền hạn;
• Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
• Gây thiệt hại về tài sản từ 1.000.000.000 đến dưới 3.000.000.000 đồng;
• Phạm tội 02 lần trở lên;
• Biết rõ của hối lộ là tài sản của Nhà nước;
• Đòi hối lộ, sách nhiễu hoặc dùng thủ đoạn xảo quyệt.

Khung 3:

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:

• Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;
• Gây thiệt hại về tài sản từ 3.000.000.000 đồng đến dưới 5.000.000.000 đồng.

Khung 4:

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân:

• Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;
• Gây thiệt hại về tài sản 5.000.000.000 đồng trở lên.

Ngoài ra: Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, cán bộ có hành vi nhận hối lộ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội nhận hối lộ với mức hình phạt thấp nhất từ 02 năm đến 07 năm tù và mức hình phạt cao nhất là bị phạt tù 20 năm hoặc tù chung thân.

Ngoài ra, cán bộ phạm tội còn phải chịu hình phạt bổ sung đó là cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Cán bộ nhận hối lộ sẽ bị xử lý kỷ luật theo những hình thức nào? Truy cứu trách nhiệm hình sự với cán bộ nhận hối lộ? (Hình từ internet)

Người phạm tội nhận hối lộ được hoãn chấp hành hình phạt tù khi nào?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 67 Bộ luật Hình sự 2015 về những trường hợp được hoãn hình phạt tù như sau:

Người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt trong các trường hợp sau đây:

• Bị bệnh nặng thì được hoãn cho đến khi sức khỏe được hồi phục;
• Phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi;
• Là người lao động duy nhất trong gia đình, nếu phải chấp hành hình phạt tù thì gia đình sẽ gặp khó khăn đặc biệt, được hoãn đến 01 năm, trừ trường hợp người đó bị kết án về các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
• Bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, do nhu cầu công vụ, thì được hoãn đến 01 năm.

Như vậy, người phạm tội nhận hối lộ nếu thuộc một trong các trường hợp trên thì được hoãn chấp hành hình phạt tù.